Hoe wordt de alimentatie precies berekend? Een scheiding brengt vaak niet alleen emotionele, maar ook financiële veranderingen met zich mee. Het is een belangrijke vraag die veel mensen bezighoudt. Het antwoord is niet altijd eenvoudig, omdat de berekening afhangt van persoonlijke situaties, wettelijke richtlijnen en praktische overwegingen. In deze blog lees je precies hoe het proces werkt en welke factoren een rol spelen. Daarbij is er nog een verschil tussen partneralimentatie en kinderalimentatie.
Waarom is alimentatie nodig?
Tijdens een partnerschap of huwelijk kan het gebeuren dat één van de partners financieel afhankelijk is van de ander, bijvoorbeeld omdat die minder verdient of verantwoordelijk was voor de zorg van de kinderen. Alimentatie is bedoeld om deze ongelijkheid, tijdens en ná de scheiding, te overbruggen. Bij kinderalimentatie draait het vooral om de kosten van de opvoeding, zoals school, kleding, en hobby’s. Bij partneralimentatie wordt gekeken naar de behoefte van de ontvanger en de draagkracht van de betaler. Het doel is een eerlijke financiële verdeling te maken, zodat beide partijen verder kunnen.
Wat bepaalt de hoogte van alimentatie?
Alimentatie wordt niet zomaar vastgesteld; het gaat om een berekening die gebaseerd is op diverse factoren. Hieronder leggen we de belangrijkste aspecten uit:
- Behoefte: De behoefte van de ontvanger is het uitgangspunt. Voor kinderalimentatie wordt gekeken naar de totale kosten die nodig zijn om het kind te verzorgen. Bij partneralimentatie gaat het om wat de ontvangende partner nodig heeft om na de scheiding een redelijk vergelijkbare levensstandaard te behouden.
- Draagkracht: Draagkracht bepaalt hoeveel de betalende partij kan ‘missen’. Dit wordt berekend op basis van het netto inkomen, maar ook uitgaven zoals de hypotheek of huur, schulden en andere financiële verplichtingen spelen hierin mee. Het kan voorkomen dat de draagkracht van de betaler niet voldoende is om volledig aan de behoefte van de ontvanger te voldoen.
- Gezamenlijke zorgregeling: Bij kinderalimentatie wordt ook rekening gehouden met de tijd die het kind doorbrengt bij de niet-verzorgende ouder. Hoe meer zorg deze ouder op zich neemt, hoe lager de alimentatie meestal uitvalt. Dit wordt de ‘zorgkorting’ genoemd en varieert vaak tussen 15% en 35% van de kosten van het kind.
De rol van het Tremanormen-systeem
In Nederland wordt bij de berekening van alimentatie vaak gebruik gemaakt van de zogenaamde Tremanormen. Dit is een richtlijn die mediators helpt om een eerlijke alimentatie vast te stellen. Bij de Tremanormen wordt uitgegaan van:
- Het netto besteedbaar inkomen van beide partijen.
- De kosten van kinderen, die worden gebaseerd op standaardtabellen (kinderkostenlijst).
- De verhouding waarin de ouders de kosten moeten dragen, afhankelijk van hun draagkracht.
Het systeem klinkt eenvoudig, maar in de praktijk zijn de berekeningen vaak complex. Daarom schakelen veel mensen een familiemediator in om hen hierbij te helpen.
Hoe wordt alimentatie vastgesteld in de praktijk?
Stel, je hebt samen met je ex-partner een mediator ingeschakeld. In dat geval kijken jullie samen naar de inkomsten, uitgaven en de zorgregeling. Op basis hiervan wordt een alimentatievoorstel opgesteld. Lukt het niet om samen tot een akkoord te komen? Dan kan de rechter de alimentatie vaststellen.
Een voorbeeld uit de praktijk:
- Jan en Lisa hebben twee kinderen. Jan verdient netto €3.000 per maand, Lisa €1.800. De totale maandelijkse kosten voor de kinderen worden berekend op €900. Na het berekenen van hun draagkracht blijkt dat Jan 60% van de kosten kan dragen en Lisa 40%. Dit betekent dat Jan maandelijks €540 aan kinderalimentatie betaalt.
Hoe werkt een herberekening?
Het bedrag dat je moet betalen of ontvangt, staat niet vast voor altijd. Als er iets verandert in je situatie, zoals een nieuwe baan, werkloosheid, of het starten van een nieuwe relatie, kan dit invloed hebben op de alimentatie. In zulke gevallen kun je een herberekening aanvragen. Dit kan via een mediator, of – als je er samen écht niet uitkomt – via de rechter.
Hoe lang moet je alimentatie betalen?
Bij partneralimentatie geldt sinds 2020 een maximale termijn van vijf jaar. Voor langere huwelijken (meer dan 15 jaar) of als de ontvangende partner bijna de AOW-leeftijd bereikt, kan de termijn langer zijn. Kinderalimentatie daarentegen loopt door totdat het kind 21 jaar oud is, tenzij het eerder financieel zelfstandig wordt. Als een kind bijvoorbeeld werkt en genoeg verdient om in zijn eigen onderhoud te voorzien, kan de alimentatie eerder stoppen. Het is altijd mogelijk om via de mediator of rechter een wijziging aan te vragen als de situatie verandert.
